Rodzajów monet jest tyle, ile gwiazd na niebie. Przedstawiamy, tylko niektóre z nich.
Aureus – złota moneta bita w starożytnym cesarstwie rzymskim.
Antoninian – moneta bita w starożytnym cesarstwie rzymskim, przeważnie z brązu. Początkowo bicie monet brązowych było przywilejem senatu (oznaczenie S.C.), a monet złotych i srebrnych przywilejem władcy. Później wszystkie monety były bite przez władcę.
Ban – dawna drobna moneta turecka (nazywana również szelągiem). Obecnie drobna moneta rumuńska i mołdawska, równa 1/100 lei.
Cekin – złota moneta włoska (bita od XIII wieku w Wenecji). Później złote monety zaczęto nazywać dukatami.
Cruzado – portugalska moneta złota lub srebrna.
Czworak (jednostka monetarna) to dawna moneta o wartości 4 groszy.
Czerwoniec – nazwa kategorii monet w Rosji i ZSRR, wywodząca się od polskiego czwerwonego złotego. Do XVIII wieku nazywano tak w Rosji wszystkie zagraniczne złote monety. W XVIII-XIX wieku nazywano tak monety trzyrublowe. W XX wieku nazywano tak wybijane okolicznościowo złote monety.
Czerwony złoty – dawne polskie określenie monety złotej, dukata.
Darejka – złota moneta perska, wybijana za panowania Dariusza I, rozpowszechniona na Wschodzie do IV wieku p.n.e.
Dinar – arabska moneta złota, bita w VII – XV wieku, używana głównie w handlu międzynarodowym. Początkowo moneta ważyła ok. 4,25 grama złota.
Dinar to obecnie jednostka monetarna:
- Serbii – Dinar serbski (Dinar serbski – 1 dinar = 100 para)
- Iraku
- Kuwejtu
- Libii
- Tunezji
- Algierii
- Jemenu
- Jordanii
Dirhem to srebrna moneta arabska bita od VII do XI wieku.
Dublon – złota moneta hiszpańska bita od XVI do XIX wieku. (równa 2 pistolom).
Dukaty początkowo srebrna moneta bita na Sycylii przez króla Rogera II, od 1284 jako złota, o ciężarze ok. 3,5 g, bita w Wenecji. Od XIV do XIX wieku w różnych krajach europejskich. W Polsce po raz pierwszy wybity za Władysława Łokietka, a następne od XVI do XIX w., zwany czerwonym złotym. Zawierał w Polsce 3,43 g czystego złota – złoto dukatowe ma próbę 986 – czyli moneta ważyła 3,49 g.
Dupondius – moneta w starożytnym cesarstwie rzymskim wprowadzona przez cesarza Oktawiana równa 2 asom.
ECU [eki] (ang. European Currency Unit), jednostka rozliczeniowa w europejskim. systemie walutowym używana 1979 – 1998; pełniła ponadto funkcję składnika rezerw walutowych w krajach Unii Europejskiej. W 1981 roku zastąpiła EUA. 1 stycznia 1999 zastąpiona przez euro. Nigdy nie była pieniądzem i nie przyjmowała postaci materialnej. Była konstrukcją prawnofinansową umożliwiającą rozliczanie się w handlu międzynarodowym.
Fenig – potoczna nazwa denara używana w krajach germańskich od VIII do X wieku. Późniejsza nazwa drobnej monety bitej w miedzi.
Firka – staropolska moneta miedziana równa 4 groszom.
Gwinea – dawna złota moneta angielska (równa 21 szylingom).
Halerz
- moneta srebrna, bita od początku XIII wieku w Niemczech, potem w środkowej Europie, zanikł w XIX w.
- zdawkowa jednostka monetarna Czech, a także Słowacji.
Imperiał to złota moneta rosyjska bita w latach 1755–1897 (równa 10 rublom) i od 1897 (równa 15 rublom). Waga imperiała – 12,9 g złota próby 900 czyli 11,61 g czystego złota.
Kopiejka – moneta, drobna jednostka monetarna Rosji i Białorusi (dawniej ZSRR) równa 1/100 rubla. Także jednostka monetarna Ukrainy równa 1/100 hrywny.
Krajcar, grajcar – moneta srebrna. Bita od XIII wieku początkowo w Tyrolu. Od XVI wieku moneta zdawkowa w krajach habsburskich (równa 1/60 złotego reńskiego).
Lepton – drobna moneta miedziana bita w starożytnej Grecji. 1 lepton odpowiadał 1/128 drachmy i 1/12800 części miny.
Lepta – jednostka monetarna Grecji od 1833 do wprowadzenia Euro. 1 lepta = 1/100 drachma, oznaczenie jednostki: GRD.
Luidor – Louis d’or, złota moneta francuska. Wzorowana na hiszpańskich pistolach, bita od 1640 (Ludwik XIII) do 1791 roku. Miała masę od 6,84 do 7,28 g złota. Na awersie monety umieszczano głowy lub popiersia panujących królów francuskich. Ostatnie luidory, wybite w 1791 roku, nosiły nazwę ludwik konstytucyjny – były one używane także w Niemczech.
Napoleondor to złota moneta francuska bita za panowania Napoleona I (od 1803) i Napoleona III.
Nobel – złota moneta angielska o wadze ok. 8,5 grama bita w XIV – XV wieku.
Obol (łac.obolus, grec. ?ß????) – drobna moneta, w starożytnej Grecji równa 1/6 drachmy, w średniowieczu równa 1/2 denara.
W starożytnej Grecji występowały monety o różnych wielokrotnościach obola:
- tetrobol – 4 obole (oboloi)
- triobol, tribobol (hemidrachma) – 3 obole
- diobol – 2 obole
- obol
- trihemiobol – 1 1 obola
- tritartemorion – 3/4 obola
- hemiobol – 1/2 obola
- trihemitartemorion – 3/8 obola
- tetartemorion – 1/4 obola
- hemitartemorion – 1/8 obola (= 1 chalk) Chalkus, chalk – w starożytności jednostka monetarna równa 1 hemitartemorion czyli 1/8 obola (niektóre źródła podają 1/6). Jako jednostka miary równa była 1/4800 część miny.
Ort to moneta srebrna bita w Polsce od XVII do XVIII wieku (równa 1/4 talara).
Para – dawna drobna moneta turecka, serbska i jugosłowiańska.
Pistol – złota moneta hiszpańska bita od XVI do XVII wieku.
Portugał to złota moneta o wartości 10 lub 5 dukatów.
Półgrosz (półgroszek) – srebrna moneta bita w Polsce i na Litwie od XIV do XVI wieku (równa 1/2 grosza).
Półtorak to srebrna moneta bita w Polsce i na Litwie (równa 3/2 grosza).
Quadrans – moneta w starożytnym cesarstwie rzymskim wprowadzona przez cesarza Oktawiana równa 1/4 asa.
Quinarius – moneta w starożytnym cesarstwie rzymskim wprowadzona przez cesarza Oktawiana równa 8 asom.
Quatrunx – miedziana moneta rzymska, bita w okresie republikańskim, o wartości 4 uncji (lub 1/3 asa).
Real (hiszp. reales, port. reis) – dawna moneta (głównie srebrna) bita od XVI do XIX wieku w Hiszpanii i Portugalii. Od lipca 1994 również w Brazylii.
Rubel to jednostka monetarna używana na Białorusi i w Rosji. Dzieli się na 100 kopiejek.
- 1 rubel białoruski (BYR) = ok. 0,0014 zł (maj 2005)
- 1 rubel rosyjski (RUR) = ok. 0,12 zł (maj 2005)
Semis – moneta w starożytnym cesarstwie rzymskim wprowadzona przez cesarza Oktawiana równa 1/2 asa.
Semis dzielił się na 6 uncji.
Sesterc, sestercja (łac. sestertius) – drobna moneta w starożytnym cesarstwie rzymskim. W czasach Republiki srebrna, równa 1/4 denara (2,5 asa). W okresie cesarstwa wprowadzona przez cesarza Oktawiana moneta brązowa (lub miedziana) równa 4 asom.
Skud – dawna srebrna moneta włoska równa 1/20 lira.
Suweren – angielska moneta złota o wartości 1 funta (20 szylingów), bita w latach: 1489-1604, 1816-1932 i od 1816 roku. Pierwotnie suweren ważył 1/2 uncji (ok. 15,5 g), po roku 1816 ok. 7,00 g.
Szeląg to:
- moneta srebrna (od 1372 w Nadrenii, od 1380 w państwie krzyżackim)
- dawna germańska jednostka pieniężna (równa 12 denarom) zwana także solidem
Szóstak – srebrna moneta bita w Polsce i na Litwie (równa 6 groszom).
Tael – dawna chińska jednostka monetarna.
Talar – duża moneta srebrna o znacznej wartości. Bita od końca XV wieku. Nazwa pochodzi z języka niemieckiego: Taler jest skróconą formą przymiotnika joachimstaler, pochodzącą od nazwy miejscowości w Czechach Joachimstal (obecna nazwa: Jáchymov). Od talara z kolei, poprzez czeską nazwę tolar pochodzi m.in. współczesna nazwa dolar.
Trias to srebrna moneta rzymska równa 3/12asa.
Triens – miedziana moneta rzymska równa 1/3asa.
Trojak – 3 grosze, nominał monety w Polsce królewskiej.