Przejdź do treści

Numizmatyka: dawne monety europejskie

Od 1 stycznia 2002 r. w strefie euro rozpoczął się czas królowania euro (€). Wraz z tą spektakularną unifikacją monetarną zniknęło z pola widzenia i z obrotu wiele monet o mniej lub bardziej wieloletniej historii. Przypomnijmy sobie niektóre z nich pamiętając jednocześnie, że wybrane – np. hiszpańska peseta – towarzyszyły nam aż do przełomu tysiącleci.

15 grudnia 1995 roku na posiedzeniu Unii Europejskiej uzgodniono utworzenie wspólnej waluty, która miała zostać wprowadzona do obiegu w styczniu 2001 roku. Prognozę tę wykonano, gdy 1 stycznia 1999 roku szesnaście krajów przyjęło euro jako oficjalną walutę, współistniejącą z walutami lokalnymi do 2002 roku.

Wspomnijmy więc niektóre z państw i ich lokalne obiegowe monety, które ustąpiły miejsca nominałowi euro.

Szyling – Austria

Jednostka monetarna Austrii w latach 1925 – 2002. Szyling (Schilling) powstał w roku 1924, aby zastąpić koronę austriacką. Wraz z aneksją Austrii jako prowincji Niemiec w 1938 r. został zastąpiony marką Reischmarku. Po II wojnie światowej alianci zezwolili jednak Austrii na ponowną emisję szylingów, a pierwsza emisja po wznowieniu ukazała się w 1946 roku. Austriacka mennica wybijała monety z cynku, srebra i miedzioniklu.

Marka – Niemcy

To jednostka monetarna w Niemczech od 1871 r. Państwa niemieckie zjednoczyły się wówczas, tworząc jedną walutę – markę (Deutsche Mark), która zastąpiła lokalne waluty każdego państwa, a zatem wszystkich jednoczących się stron. 1 marka dzieliła się na 100 fenigów.

Do zjednoczenia Niemiec (w 1871 r.), w poszczególnych księstwach i wolnych miastach, w obiegu były różne kategorie walut, najczęściej oparte na systemie talarowym. Pierwsza marka, tzw. złota marka (Goldmark) była wprowadzana jednolicie dla całej Rzeszy. W poszczególnych regionach emitowano monety wyższych nominałów przedstawiające lokalnych władców (lub herby w przypadku wolnych miast). Były to srebrne 2, 3, 5 marki, oraz złote 5, 10 i 20 marek. Dawne monety o nominale 1 talara i 2 talarów były w obiegu aż do 1908 r. jako odpowiedniki 3 i 6 marek. Emitowano także banknoty o nominałach 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100 i 1000 marek.

Czytaj także:  Kto ukrył złoty skarb w pianinie?

Marka była używana do 1914 roku. Wraz z wybuchem I wojny światowej straciła bazę w złocie, a na skutek wielkiej inflacji zaczęto wyrabiać pieniądze na papierze. To właśnie ze względu na zawieszenie parytetu złota dla tej niemieckiej monety w roku 1914 oraz późniejszą hiperinflacją w latach 1919‒1923, markę z tego okresu nazywa się papierową marką – Papiermark. W obiegu był również pieniądz zastępczy. Monety te były bite przez Bundesrepublik Deutschland, a do ich produkcji używano: miedzi, brązu, mosiądzu, miedzioniklu, a czasem też srebra.

Ramy – Finlandia

W 1860 r. Bank Finlandii po raz pierwszy wyemitował markę fińską, zastępując rubla rosyjskiego. Współistniał z euro od 1999 do 2002 roku, kiedy to ostatecznie wyszedł z obiegu. W 1917 roku waluta była wspierana wartością złota, standardu, który został porzucony w 1940 roku. Mennica Fińska nakazała bicie tych monet w srebrze, złocie, cynku, miedzi, aluminium i miedzioniklu.

Peseta – Hiszpania

Od 19 października 1868 r. hiszpańska peseta była prawnym środkiem płatniczym zarówno na Półwyspie, jak i w jego koloniach – do 1 stycznia 2002 r., kiedy to weszły do ​​obiegu monety i banknoty euro, z którymi współistniała jeszcze przez dwa miesiące.

Pierwsza peseta została wybita w Barcelonie w 1808 roku, w okresie panowania napoleońskiego, otrzymując nazwę peceta. Chociaż dopiero po rewolucji Gloriosa (1868) to Skarb Rządu Tymczasowego pod przewodnictwem Laureano Figueroli podpisał dekret, w którym peseta zastąpiła poprzednią walutę: escudo. Pierwsze pesety zostały wybite w srebrze, a zastąpione miedzioniklem zostały w roku 1937. Od lat osiemdziesiątych stosowano do ich produkcji aluminium, a portret Juana Carlosa I zastąpił portret Francisco Franco. Pesety były w obiegu do 28 lutego 2002 r. – po 133 latach ważności ustąpiły miejsca nowej monecie Europy, czyli euro.

Drachma – Grecja

Jej nazwa pochodzi od starożytnej drachmy, srebrnej monety używanej w starożytnej Grecji, Cesarstwie Rzymskim i innych regionach starożytności klasycznej.

Czytaj także:  Pierwszy Kwartał Na Plusie: Analiza Rynku Złota

Stała się oficjalną walutą na mocy dekretu królewskiego z dnia 8 lutego 1833 r., zgodnie z obowiązującym wówczas systemem bimetalicznym, dzięki wpływom francuskim (srebro i złoto). Dopiero w 1910 r. definitywnie przyjęto system monometaliczny oparty na złocie, co dało drachmie stabilność, która trwała do 1914 r. Podczas okupacji włoskiej i niemieckiej w czasie II wojny światowej nastąpił ogromny kryzys, który spowodował, że drachma przestała się spełniać funkcję waluty, nawet jeśli była nadal prawnym środkiem płatniczym. Inflacja sprawiła, że ​​ludzie bardziej ufali już obcej walucie. To spowodowało z kolei proces hiperinflacji.

Funt – Irlandia

Funt irlandzki był oficjalną walutą Wolnego Państwa Irlandzkiego, a później Republiki Irlandii aż do 1 stycznia 1999 roku. Istniał do 1826 roku, kiedy ogłoszono zastąpienie go przez monety brytyjskie. W 1979 roku, kiedy to Irlandia uzyskała niepodległość, wprowadziła najnowszy rodzaj funta znany początkowo jako „Funt Wolnego Państwa”, a także wybito zupełnie nowe monety i banknoty. Rok wcześniej, w 1978, powstało w Sandyford Centrum Walutowe jako mennica państwa irlandzkiego, w którym ruszyła produkcja krajowego pieniądza.

Lira – Włochy

Lira włoska (Lire) była oficjalną walutą Włoch od 1861 do 2002 roku. Termin ten pochodzi od wartości fizycznej wagi jednego funta srebra o wysokiej czystości, mającego bezpośredni związek z funtem szterlingiem. Po raz pierwszy lira została zarejestrowana jako waluta jeszcze przed Karolem Wielkim i używana była w kupnie i sprzedaży przez wiele państw włoskich zanim jeszcze zostały one zjednoczone. Po utworzeniu Królestwa Włoch, pod rządami Wiktora Emanuela II, w 1861 r. lira zastąpiła florena Lombardii, piastrę Obojga Sycylii, toskańskie fiorino, herb papieski i lir parmeński.

Mennica Rzymska produkowała monety miedziowo-niklowe, cynkowe oraz amonitalowe, czyli stop stali nierdzewnej, żelaza, węgla, chromu, magnezu, krzemu, siarki i fosforu.

Na świecie do dziś istnieje szeroka oferta kolekcjonerska obejmująca swym zasięgiem wiele europejskich monet, które zostały bezpowrotnie wyparte przez euro. Warto sprawdzić dostawców krajów europejskich i nie tylko tych oraz możliwości zakupów u nich, gdyż kolekcje związane z dawnymi monetami Europy zapraszają znawców do inwestycji, a wielbicieli do wspomnień itp.

Czytaj także:  Rothschildowie stawiają na złoto