Przejdź do treści

Hiperinflacja: Najgorsze Przypadki w Historii!

Hiperinflacja

Najnowsze prognozy NBP na 2016 rok przewidują inflację na poziomie -0,4 proc. Choć wynik taki pozwala nam spać w miarę spokojnie, ku przestrodze przedstawiamy historie, które mogą się przecież powtórzyć. Niech zatem będą ostrzeżeniem – uważaj na to, w jakiej formie trzymasz swoje pieniądze!

WĘGRY: sierpień 1945 – lipiec 1946

Dzienna stopa inflacji: 207%
Ceny podwajały się co: 15 godzin Wegry

Po II Wojnie Światowej Węgry były ekonomicznie zrujnowane. Blisko 40% narodowego majątku uległo zniszczeniu, a Niemcy nigdy nie uregulowali należności za masową produkcję, która zapewniała im wojenne wsparcie.

Kiedy w 1945 roku Węgry podpisały traktat pokojowy, nakazano im wypłatę gigantycznych odszkodowań (w wysokości 25-50% narodowego budżetu), a polityka monetarna kraju znalazła się pod władzami Sojuszniczej Komisji Kontroli.

Węgierski bank centralny ostrzegał, że drukowanie pieniędzy na spłatę zobowiązań nie może się dobrze skończyć, ale „Sowieci, którzy dominowali w Komisji, udawali, że nie słyszą tych ostrzeżeń. Niektórzy doszli zatem do wniosku, że hiperinflacja została zaplanowana w celu osiągnięcia politycznego celu – całkowitego zniszczenia klasy średniej”. (William A. Bomberger; Gail E. Makinen, 1983).

ZIMBABWE: marzec 2007 – listopad 2008

Dzienna stopa inflacji: 98%
Ceny podwajały się co: 25 godzinZimbabwe

Hiperinflację w Zimbabwe poprzedził długi okres gospodarczych spadków wywołany przez reformy gruntowe Roberta Mugabe (2000-2001). Ziemie białych farmerów w dużej mierze zostały wywłaszczone i przekazane czarnym rolnikom. Doprowadziło to do blisko 50% spadku produkcji przez następne 9 lat.

Socjalistyczne reformy i kosztowne zaangażowanie w kongijską wojnę domową doprowadziły do ​​gigantycznych deficytów budżetowych. W tym samym czasie znacznie spadła także liczba ludności Zimbabwe, ponieważ mieszkańcy uciekli z kraju. Zwiększone wydatki rządowe i malejąca podstawa opodatkowania sprowokowały rząd do monetyzacji deficytu. Banknot o nominale 100 trylionów (!) dolarów można dziś kupić za niewiele ponad 30 złotych.

Czytaj także:  Jak Udd, Babba i Eoba Wykuli Brytyjską Potęgę...

BYŁA JUGOSŁAWIA: kwiecień 1992 – styczeń 1994

Dzienna stopa inflacji: 65%
Ceny podwajały się co: 34 godzinyJugoslawia

Upadek Związku Radzieckiego doprowadził do osłabienia międzynarodowej roli Jugosławii – dawniej kluczowego geopolitycznie państwa, łączącego Wschód z Zachodem. Rządząca Jugosławią partia komunistyczna znalazła się pod ogromnym naciskiem. Napięcia doprowadziły do rozpadu kraju według linii wyznaczających podziały etniczne, a przez jego tereny przetoczył się szereg wojen o władzę i niezależność.

W ich wyniku szybko upadł handel między poszczególnymi regionami, a wkrótce także produkcja przemysłowa. Sytuację dodatkowo pogorszyło międzynarodowe embargo na produkty z byłej Jugosławii.

Eksperci wyjaśniają, że nowoutworzona Federalna Republika Jugosławii, w odróżnieniu od państw, które się od niej odłamały, zachowała wiele z dawnej biurokracji, co przyczyniło się do powiększenia narodowego deficytu. Bank centralny stracił kontrolę na własną polityką monetarną i doprowadził do hiperinflacji.

NIEMCY: sierpień 1922 – grudzień 1923

Dzienna stopa inflacji: 21%
Ceny podwajały się co: 3 dni i 17 godzinNiemcy

Hiperinflacja, która spotkała Republikę Weimarską we wczesnych latach 20. ubiegłego wieku, nastąpiła po przegranej I Wojnie Światowej. W wyniku jej klęski Niemcy zostały zobowiązane do zapłaty wysokich odszkodowań.

Nie wolno im było jednak płacić własną walutą, czyli marką papierową, która i tak uległa już znacznemu osłabieniu. Podczas wojny Niemicy finansowali działania całkowicie w oparciu o pożyczone środki.

Aby zapłacić odszkodowania, Niemcy zostały więc zmuszone do sprzedaży dużych ilości własnej waluty i jej wymiany, niezależnie od kursu. Kiedy latem 1921 roku nadszedł termin płatności, nastąpiła nieunikniona hiperinflacja.

GRECJA: maj 1941 – grudzień 1945

Dzienna stopa inflacji: 18%
Ceny podwajały się co: 4 dni i 6 godzin

W związku z wybuchem II Wojny Światowej i wywołanym przez nią spadkiem handlu zagranicznego, w ciągu roku saldo budżetowe Grecji spadło z 271 milionów drachm nadwyżki do 790 milionów deficytu. Wkrótce potem, pod koniec 1940 roku, Grecja została zaatakowana przez państwa Osi.

Czytaj także:  Tydzień rozstrzygnięć — wiemy już wszystko?

Osłabiony kraj został zmuszony do finansowego wspierania 400 tysięcy żołnierzy Osi stacjonujących na jego terenie, a także wypłaty ogromnych odszkodowań dla okupantów.

Dochód narodowy Grecji spadł z 67,4 miliardów drachm w 1938 roku do 20 mld drachm w 1942 roku. Ponieważ znacznie zmniejszyły się dochody z podatków, Grecja zdecydowała się na monetyzację długu, wywołując falę hiperinflacji.

CHINY: październik 1947 – maj 1949

Dzienna stopa inflacji: 14%
Ceny podwajały się co: 5 dni i 8 godzinChiny

Po II wojnie światowej Chiny były rozdarte przez wojnę domową. Nacjonaliści i komuniści, walcząc o kontrolę nad krajem, wprowadzali konkurujące ze sobą waluty. W 1948 roku w Chinach obowiązywało aż 10 głównych środków wymiany handlowej.

Jak pisali Campbell i Tullock (1954), trzy rządy (w tym rząd japońskich okupantów) zaangażowane w „wojnę walutową” na różne sposoby starły się zdeprecjonować wartość pieniądza swoich oponentów.

Aby finansować swoje działanie, nacjonaliści doprowadzili do gigantycznych deficytów budżetowych, które starali się załatać poprzez dodruk pieniądza, co doprowadziło do powstania hiperinflacji (poprzedzonej odejściem od standardu srebra w 1935 roku!). Do swoich planów wciągnęli także Tajwan, dla którego dodruk pieniądza również skończył się hiperinflacją.

FRANCJA: maj 1795 – listopad 1796

Dzienna stopa inflacji: 5%
Ceny podwajały się co: 15 dni i 2 godzinyFrancja

Rewolucja Francuska (1789-1799) nastąpiła po okresie, w którym Francja dorobiła się znacznych długów wynikających z prowadzenia wojen, w tym udziału w amerykańskiej wojnie o niepodległość od Wielkiej Brytanii.

Jednym z głównych założeń polityki gospodarczej Rewolucji Francuskiej było wywłaszczenie gruntów należących wcześniej do kościoła katolickiego. Kościół uważano pod tym względem za łatwy cel, ponieważ posiadał znaczne ilości ziemi i w nowym systemie miał stosunkowo niewielkie wpływy.

Rząd wydał następnie asygnaty – rodzaj pieniądza opartego o ziemię, który w przyszłości miał być wymienialny na grunty. Okazało się jednak, że w celu pokrycia deficytu, rząd wydał ich zbyt wiele, znacznie je dewaluując i doprowadzając do hiperinflacji.

Czytaj także:  Frankowa Panika!

***

Aby poznać pozostałe, ekstremalne przypadki kliknij w poniższy obrazek. UWAGA! Polska także trafiła na tę niezbyt chlubną listę: w latach 1923-1924 i 1989-1990

Na podstawie: Business Insider

Photo by Olga DeLawrence on Unsplash