Od 1 stycznia 2002 r. w strefie euro rozpoczął się czas królowania euro (€). Wraz z tą spektakularną unifikacją monetarną zniknęło z pola widzenia i z obrotu wiele monet o mniej lub bardziej wieloletniej historii. Przypomnijmy sobie niektóre z nich pamiętając jednocześnie, że wybrane – np. hiszpańska peseta – towarzyszyły nam aż do przełomu tysiącleci.
15 grudnia 1995 roku na posiedzeniu Unii Europejskiej uzgodniono utworzenie wspólnej waluty, która miała zostać wprowadzona do obiegu w styczniu 2001 roku. Prognozę tę wykonano, gdy 1 stycznia 1999 roku szesnaście krajów przyjęło euro jako oficjalną walutę, współistniejącą z walutami lokalnymi do 2002 roku.
Wspomnijmy więc niektóre z państw i ich lokalne obiegowe monety, które ustąpiły miejsca nominałowi euro.
Szyling – Austria
Jednostka monetarna Austrii w latach 1925 – 2002. Szyling (Schilling) powstał w roku 1924, aby zastąpić koronę austriacką. Wraz z aneksją Austrii jako prowincji Niemiec w 1938 r. został zastąpiony marką Reischmarku. Po II wojnie światowej alianci zezwolili jednak Austrii na ponowną emisję szylingów, a pierwsza emisja po wznowieniu ukazała się w 1946 roku. Austriacka mennica wybijała monety z cynku, srebra i miedzioniklu.
Marka – Niemcy
To jednostka monetarna w Niemczech od 1871 r. Państwa niemieckie zjednoczyły się wówczas, tworząc jedną walutę – markę (Deutsche Mark), która zastąpiła lokalne waluty każdego państwa, a zatem wszystkich jednoczących się stron. 1 marka dzieliła się na 100 fenigów.
Do zjednoczenia Niemiec (w 1871 r.), w poszczególnych księstwach i wolnych miastach, w obiegu były różne kategorie walut, najczęściej oparte na systemie talarowym. Pierwsza marka, tzw. złota marka (Goldmark) była wprowadzana jednolicie dla całej Rzeszy. W poszczególnych regionach emitowano monety wyższych nominałów przedstawiające lokalnych władców (lub herby w przypadku wolnych miast). Były to srebrne 2, 3, 5 marki, oraz złote 5, 10 i 20 marek. Dawne monety o nominale 1 talara i 2 talarów były w obiegu aż do 1908 r. jako odpowiedniki 3 i 6 marek. Emitowano także banknoty o nominałach 1, 2, 5, 10, 20, 50, 100 i 1000 marek.
Marka była używana do 1914 roku. Wraz z wybuchem I wojny światowej straciła bazę w złocie, a na skutek wielkiej inflacji zaczęto wyrabiać pieniądze na papierze. To właśnie ze względu na zawieszenie parytetu złota dla tej niemieckiej monety w roku 1914 oraz późniejszą hiperinflacją w latach 1919‒1923, markę z tego okresu nazywa się papierową marką – Papiermark. W obiegu był również pieniądz zastępczy. Monety te były bite przez Bundesrepublik Deutschland, a do ich produkcji używano: miedzi, brązu, mosiądzu, miedzioniklu, a czasem też srebra.
Ramy – Finlandia
W 1860 r. Bank Finlandii po raz pierwszy wyemitował markę fińską, zastępując rubla rosyjskiego. Współistniał z euro od 1999 do 2002 roku, kiedy to ostatecznie wyszedł z obiegu. W 1917 roku waluta była wspierana wartością złota, standardu, który został porzucony w 1940 roku. Mennica Fińska nakazała bicie tych monet w srebrze, złocie, cynku, miedzi, aluminium i miedzioniklu.
Peseta – Hiszpania
Od 19 października 1868 r. hiszpańska peseta była prawnym środkiem płatniczym zarówno na Półwyspie, jak i w jego koloniach – do 1 stycznia 2002 r., kiedy to weszły do obiegu monety i banknoty euro, z którymi współistniała jeszcze przez dwa miesiące.
Pierwsza peseta została wybita w Barcelonie w 1808 roku, w okresie panowania napoleońskiego, otrzymując nazwę peceta. Chociaż dopiero po rewolucji Gloriosa (1868) to Skarb Rządu Tymczasowego pod przewodnictwem Laureano Figueroli podpisał dekret, w którym peseta zastąpiła poprzednią walutę: escudo. Pierwsze pesety zostały wybite w srebrze, a zastąpione miedzioniklem zostały w roku 1937. Od lat osiemdziesiątych stosowano do ich produkcji aluminium, a portret Juana Carlosa I zastąpił portret Francisco Franco. Pesety były w obiegu do 28 lutego 2002 r. – po 133 latach ważności ustąpiły miejsca nowej monecie Europy, czyli euro.
Drachma – Grecja
Jej nazwa pochodzi od starożytnej drachmy, srebrnej monety używanej w starożytnej Grecji, Cesarstwie Rzymskim i innych regionach starożytności klasycznej.
Stała się oficjalną walutą na mocy dekretu królewskiego z dnia 8 lutego 1833 r., zgodnie z obowiązującym wówczas systemem bimetalicznym, dzięki wpływom francuskim (srebro i złoto). Dopiero w 1910 r. definitywnie przyjęto system monometaliczny oparty na złocie, co dało drachmie stabilność, która trwała do 1914 r. Podczas okupacji włoskiej i niemieckiej w czasie II wojny światowej nastąpił ogromny kryzys, który spowodował, że drachma przestała się spełniać funkcję waluty, nawet jeśli była nadal prawnym środkiem płatniczym. Inflacja sprawiła, że ludzie bardziej ufali już obcej walucie. To spowodowało z kolei proces hiperinflacji.
Funt – Irlandia
Funt irlandzki był oficjalną walutą Wolnego Państwa Irlandzkiego, a później Republiki Irlandii aż do 1 stycznia 1999 roku. Istniał do 1826 roku, kiedy ogłoszono zastąpienie go przez monety brytyjskie. W 1979 roku, kiedy to Irlandia uzyskała niepodległość, wprowadziła najnowszy rodzaj funta znany początkowo jako „Funt Wolnego Państwa”, a także wybito zupełnie nowe monety i banknoty. Rok wcześniej, w 1978, powstało w Sandyford Centrum Walutowe jako mennica państwa irlandzkiego, w którym ruszyła produkcja krajowego pieniądza.
Lira – Włochy
Lira włoska (Lire) była oficjalną walutą Włoch od 1861 do 2002 roku. Termin ten pochodzi od wartości fizycznej wagi jednego funta srebra o wysokiej czystości, mającego bezpośredni związek z funtem szterlingiem. Po raz pierwszy lira została zarejestrowana jako waluta jeszcze przed Karolem Wielkim i używana była w kupnie i sprzedaży przez wiele państw włoskich zanim jeszcze zostały one zjednoczone. Po utworzeniu Królestwa Włoch, pod rządami Wiktora Emanuela II, w 1861 r. lira zastąpiła florena Lombardii, piastrę Obojga Sycylii, toskańskie fiorino, herb papieski i lir parmeński.
Mennica Rzymska produkowała monety miedziowo-niklowe, cynkowe oraz amonitalowe, czyli stop stali nierdzewnej, żelaza, węgla, chromu, magnezu, krzemu, siarki i fosforu.
Na świecie do dziś istnieje szeroka oferta kolekcjonerska obejmująca swym zasięgiem wiele europejskich monet, które zostały bezpowrotnie wyparte przez euro. Warto sprawdzić dostawców krajów europejskich i nie tylko tych oraz możliwości zakupów u nich, gdyż kolekcje związane z dawnymi monetami Europy zapraszają znawców do inwestycji, a wielbicieli do wspomnień itp.